Ước gì được như… bằng lái xe

Xuất trình giấy tờ qua app, thực hiện các thủ tục trên môi trường điện tử… là những tiện ích vô cùng lớn do công nghiệp 4.0 đem lại. Ngày nay, khoa học - công nghệ phát triển, trí tuệ nhân tạo (AI) thậm chí đã làm thay con người nhiều việc mà 5-7 năm trước chỉ có trong tưởng tượng. Những việc phức tạp như sáng tác một bản nhạc, làm một bài thơ, viết một bài báo, làm một bài luận… sau khi nhập vài từ khóa yêu cầu, chỉ trong vòng 60 giây, AI đã cho ra sản phẩm ở mức độ có thể xếp loại xuất sắc. 

Nếu cần, AI có thể hát bản nhạc đó, đọc bài báo đó với bất kỳ thể loại, phong cách, chất giọng nào theo yêu cầu, cũng chỉ trong vòng 60 giây. Thậm chí, chỉ cần vài phút, AI đã làm xong một luận án tiến sĩ… Phức tạp hơn, AI có thể tạo ra hình ảnh 3D chân thật như một người thật với đầy đủ sắc thái biểu cảm và đủ các kiểu phong cách theo yêu cầu…

Đã khá lâu, một bộ phận trong cộng đồng không còn thói quen tương tác, sử dụng những vật dụng, thiết bị đã có công cụ thay thế. Như thẻ ATM chỉ 5 năm trước, từng được khuyến khích sử dụng để thay thế tiền mặt. Thế nhưng, ngày nay còn rất ít người sử dụng ATM, thay vào đó là các app E-Banking (ngân hàng điện tử). Những ngày cuối năm, cuối tháng không còn cảnh xếp hàng đứng chờ trước các cây ATM để đến lượt chuyển tiền, rút tiền… 

Không phải giấy tờ nào, công cụ cuộc sống nào cũng bắt nhịp với 4.0. Có những điều không cần thiết hoặc muốn thực hiện với công nghệ 3.0, 2.0 hơn. Như với đăng ký kết hôn, việc tới cơ quan tư pháp làm thủ tục và cầm trên tay tờ giấy chứng nhận, có ý nghĩa hơn rất nhiều nếu làm theo kiểu 4.0. Có công cụ vì lý do thận trọng vẫn cần cấp và xuất trình bằng “giấy trắng mực đen”, đóng dấu nổi, lăn vân tay trên đó… Thế nhưng, cũng không khó nhận thấy, các công cụ cuộc sống, hôm nay hầu hết đã sử dụng công nghệ 4.0 giống như việc xuất trình giấy phép lái xe qua VNeID vậy. 

Tác giả bài viết từng khốn khổ khi không cẩn thận bị thất lạc toàn bộ giấy tờ cá nhân. Ai từng thất lạc như vậy hẳn sẽ hiểu nỗi khổ ấy. Chỉ cần lo lắng giấy tờ rơi vào tay kẻ xấu, có thể xảy ra chuyện gì đó đã khó ai có thể ngủ ngon. Tiếp đến là thời gian dài sống với cảm giác tựa như “cư trú bất hợp pháp trên trái đất” vậy.

Làm lại giấy tờ là cả một danh sách thủ tục, cái này là điều kiện làm cái kia. Tiền thiếu có thể vay mượn, nhưng giấy tờ thiếu thì không thể mượn, không thể thiếu và không tạm ứng được. 

Có người từng làm video đăng lên mạng xã hội khóc lóc, van xin ai nhặt được túi thì cho nhận lại, trong đó không có nhiều tiền, chỉ xin lại bằng lái xe - thứ không thể thiếu để đi kiếm sống hằng ngày của cả một gia đình... Nhiều người phải ra Bắc, vào Nam ngược xuôi để xin cấp chứng nhận tốt nghiệp THPT sau khi bị mất bản gốc (không cấp lại), rất khổ sở. Với nhiều loại giấy tờ, tiền không là gì, nó còn có ý nghĩa lớn hơn nhiều với khổ chủ, nếu bị mất…

Dẫn ra điều này để thấy rằng, giá như tất cả giấy tờ, văn bằng, chứng chỉ… đều được tích hợp như giấy phép lái xe thì sẽ không còn cảnh ngược xuôi gõ cửa cơ quan công quyền xin lại (nếu mất), cũng là tất yếu khách quan trong xây dựng chính quyền số, xã hội số và công dân số.